Ma trận BCG là gì? Tầm quan trọng ma trận boston giúp doanh nghiệp định hướng phát triển

Đánh giá bài viết

Ma trận BCG là một công cụ lập kế hoạch kinh doanh được sử dụng để phác thảo danh mục thương hiệu hoặc SBU của công ty. Hãy cùng WISE Business tìm hiểu thông tin chi tiết nhất về ma trận BCG trong bài viết tiếp theo.

I. Khái niệm ma trận BCG 

Ma trận BCG còn được gọi là ma trận của Tập đoàn tư vấn Boston, là một công cụ phân tích chiến lược kinh doanh giúp các tổ chức phân tích danh mục sản phẩm của họ và đưa ra quyết định về phân bổ nguồn lực.

Ma trận được phát triển vào những năm 1970 và kể từ đó đã trở thành một công cụ phổ biến để đánh giá các đơn vị kinh doanh hoặc dòng sản phẩm trong một công ty.

Ma trận BCG phân loại các sản phẩm của công ty thành bốn loại dựa trên hai khía cạnh: tốc độ tăng trưởng thị trường và thị phần bao gồm bốn loại là:

• Ngôi sao: Các sản phẩm có tốc độ tăng trưởng cao, thị phần cao, đòi hỏi đầu tư lớn để duy trì vị thế thị trường.
• Dấu hỏi: Các sản phẩm có thị phần thấp trong các thị trường tăng trưởng cao đòi hỏi đầu tư đáng kể để tăng thị phần.
• Bò tiền mặt: Các sản phẩm có thị phần cao ở các thị trường tăng trưởng thấp tạo ra dòng tiền ổn định nhưng yêu cầu đầu tư tối thiểu.
• Chó: Các sản phẩm tăng trưởng thấp, chia sẻ thấp tạo ra ít hoặc không tạo ra tiền mặt và nên bị loại bỏ dần trừ khi chúng có thể được hồi sinh.

Ma trận BCG giúp các công ty xác định sản phẩm hoặc đơn vị kinh doanh nào sẽ đầu tư, thoái vốn hoặc nắm giữ. Bằng cách đánh giá vị trí của từng sản phẩm hoặc đơn vị kinh doanh trên ma trận, các công ty có thể đưa ra các quyết định chiến lược về phân bổ nguồn lực, phát triển sản phẩm và mở rộng thị trường.

II. Phân tích về ma trận BCG chi tiết

1. SBU Dog 

SBU Dog – Chó là sản phẩm có thị phần thấp trong một thị trường tăng trưởng thấp. Những sản phẩm này tạo ra ít hoặc không tạo ra tiền mặt và yêu cầu đầu tư đáng kể để hồi sinh hoặc duy trì vị thế thị trường của chúng. Các công ty nên đánh giá cẩn thận những sản phẩm có thị phần thấp của họ và xem xét loại bỏ chúng trừ khi chúng có thể được hồi sinh. Hồi sinh một sản phẩm có thị phần thấp có thể liên quan đến việc phát triển sản phẩm, tiếp thị hoặc mở rộng sang các thị trường mới. Nếu không thể hồi sinh, các công ty nên xem xét thoái vốn những sản phẩm có thị phần thấp (SBU Dog) của họ.

2. SBU Cash Cow

Những con bò sữa là những sản phẩm có thị phần cao trong một thị trường tăng trưởng thấp. Những sản phẩm này tạo ra dòng tiền ổn định và yêu cầu đầu tư tối thiểu để duy trì vị thế thị trường của chúng. Các công ty nên tiếp tục đầu tư vào những con bò sữa để duy trì khả năng sinh lời, nhưng họ không nên đầu tư mạnh vào chúng vì chúng có tiềm năng tăng trưởng hạn chế. Các công ty có thể sử dụng tiền do những con bò sữa tạo ra để đầu tư vào các ngôi sao hoặc dấu chấm hỏi.

3. SBU Star

SBU Star – Ngôi sao là những sản phẩm có thị phần cao trong một thị trường tăng trưởng cao. Những sản phẩm này đòi hỏi đầu tư đáng kể để duy trì vị thế trên thị trường, nhưng chúng cũng có tiềm năng tạo ra lợi nhuận cao. Các công ty nên đầu tư vào các ngôi sao để tiếp tục tăng trưởng và duy trì vị thế thị trường của mình. Khoản đầu tư này có thể bao gồm phát triển sản phẩm, tiếp thị và mở rộng sang các thị trường mới. Khi tốc độ tăng trưởng của thị trường chậm lại, các ngôi sao có thể chuyển sang hạng mục bò sữa.

4. SBU Question Mark

SBU Question Mark – Dấu hỏi là những sản phẩm có thị phần thấp trong một thị trường tăng trưởng cao. Những sản phẩm này cần đầu tư đáng kể để tăng thị phần và có thể có tiềm năng trở thành ngôi sao. Các công ty nên đánh giá cẩn thận các dấu hỏi của họ để xác định xem chúng có đáng để đầu tư hay không. Nếu một dấu chấm hỏi cho thấy tiềm năng, các công ty nên đầu tư vào nó để cố gắng biến nó thành một ngôi sao. Nếu một dấu hỏi không cho thấy tiềm năng, các công ty nên xem xét thoái vốn hoặc loại bỏ nó.

III. Tìm hiểu về ưu điểm và nhược điểm của ma trận BCG là gì?

1. Ưu điểm của ma trận BCG

• Đơn giản và dễ hiểu: Ma trận BCG là một công cụ đơn giản, dễ hiểu, giúp nhiều người dùng trong tổ chức có thể tiếp cận được.
• Cung cấp hình ảnh đại diện rõ ràng: Ma trận cung cấp hình ảnh minh họa rõ ràng về danh mục sản phẩm của công ty và cho phép người dùng dễ dàng nhìn thấy vị trí của từng sản phẩm hoặc đơn vị kinh doanh.
• Giúp xác định các ưu tiên: Ma trận BCG giúp các công ty xác định nên đầu tư, loại bỏ hoặc nắm giữ sản phẩm hoặc đơn vị kinh doanh nào, điều này có thể hữu ích trong việc thiết lập các ưu tiên cho việc phân bổ nguồn lực.
• Cung cấp một khuôn khổ cho việc ra quyết định: Ma trận BCG cung cấp một khuôn khổ có cấu trúc cho việc ra quyết định có thể giúp các công ty đưa ra các quyết định chiến lược sáng suốt hơn.

2. Nhược điểm của ma trận BCG

• Quan điểm hạn chế: Ma trận BCG chỉ xem xét hai chiều (tốc độ tăng trưởng thị trường và thị phần) và không tính đến các yếu tố quan trọng khác như cạnh tranh, công nghệ và sở thích của người tiêu dùng.
• Đơn giản hóa quá mức các tình huống phức tạp: Ma trận BCG đơn giản hóa quá mức các tình huống phức tạp và có thể không phù hợp với các tổ chức có danh mục sản phẩm đa dạng hoặc điều kiện thị trường phức tạp.
• Có thể chủ quan: Vị trí của một sản phẩm hoặc đơn vị kinh doanh trong ma trận BCG là chủ quan và có thể khác nhau tùy thuộc vào người thực hiện đánh giá.
• Giả định thị trường tĩnh: Ma trận BCG giả định rằng thị trường là tĩnh, nhưng thị trường luôn thay đổi và vị trí của sản phẩm trên ma trận có thể thay đổi nhanh chóng.

Tóm lại, mặc dù ma trận BCG là một công cụ hữu ích để phân tích danh mục sản phẩm của công ty, nhưng nó vẫn có những hạn chế và nên được sử dụng cùng với các công cụ phân tích chiến lược khác để mang lại một góc nhìn toàn diện hơn.

Đọc thêm bài viết liên quan: BRAND AUDIT – CÔNG CỤ KIỂM TOÁN HỮU DỤNG MÀ CHỦ DOANH NGHIỆP CẦN NẮM

IV. Tầm quan trọng của ma trận BCG – Boston trong doanh nghiệp

Ma trận BCG là một công cụ quan trọng đối với các doanh nghiệp vì nó giúp họ phân bổ nguồn lực hiệu quả, đưa ra định hướng chiến lược, tạo điều kiện quản lý danh mục đầu tư, khuyến khích đổi mới và đưa ra ngôn ngữ chung để thảo luận về danh mục sản phẩm của công ty. 

Bằng cách sử dụng ma trận BCG, các doanh nghiệp có thể đưa ra quyết định sáng suốt hơn về danh mục sản phẩm của mình và cải thiện khả năng cạnh tranh tổng thể.

1. Giúp phân bổ nguồn lực 

Ma trận BCG giúp doanh nghiệp phân bổ nguồn lực hiệu quả bằng cách xác định sản phẩm hoặc đơn vị kinh doanh nào cần đầu tư, sản phẩm nào cần thoái vốn và sản phẩm nào có thể duy trì với mức đầu tư tối thiểu. Điều này có thể giúp các doanh nghiệp tối ưu hóa việc sử dụng các nguồn lực và cải thiện lợi nhuận tổng thể của họ.

2. Cung cấp định hướng chiến lược

Ma trận BCG cung cấp cho doanh nghiệp định hướng chiến lược bằng cách xác định sản phẩm hoặc đơn vị kinh doanh nào có tiềm năng tăng trưởng lớn nhất và sản phẩm nào đang suy giảm. Điều này có thể giúp các doanh nghiệp tập trung nỗ lực vào các sản phẩm hoặc đơn vị kinh doanh có khả năng tạo ra lợi nhuận cao nhất.

3. Tạo điều kiện thuận lợi cho việc quản lý danh mục đầu tư

Ma trận BCG tạo điều kiện thuận lợi cho việc quản lý danh mục đầu tư bằng cách giúp các doanh nghiệp xác định sản phẩm hoặc đơn vị kinh doanh nào sẽ được thêm vào hoặc loại bỏ khỏi danh mục đầu tư của họ. Điều này có thể giúp doanh nghiệp quản lý rủi ro và thích ứng với những thay đổi trên thị trường.

4. Khuyến khích đổi mới

Ma trận BCG khuyến khích đổi mới bằng cách làm nổi bật các sản phẩm hoặc đơn vị kinh doanh có tiềm năng tăng trưởng nhưng cần đầu tư đáng kể. Điều này có thể thúc đẩy các doanh nghiệp đầu tư vào nghiên cứu và phát triển và đưa ra những ý tưởng và sản phẩm mới.

5. Cung cấp một ngôn ngữ chung

Ma trận BCG cung cấp một ngôn ngữ chung để thảo luận về danh mục sản phẩm của công ty và có thể giúp tạo điều kiện giao tiếp và ra quyết định giữa các bộ phận và các bên liên quan khác nhau.

V. Các bước ứng dụng ma trận BCG chi tiết 

Bước 1: Xác định các sản phẩm hoặc đơn vị kinh doanh sẽ được phân tích

Bước đầu tiên là xác định các sản phẩm hoặc đơn vị kinh doanh sẽ được phân tích bằng cách sử dụng ma trận BCG. Đây có thể là các sản phẩm riêng lẻ, dòng sản phẩm hoặc đơn vị kinh doanh.

Bước 2: Xác định tốc độ tăng trưởng của thị trường

Bước tiếp theo là xác định tốc độ tăng trưởng thị trường cho từng sản phẩm hoặc đơn vị kinh doanh. Điều này có thể được thực hiện bằng cách phân tích quy mô của thị trường và tốc độ phát triển của nó.

Bước 3: Xác định thị phần tương đối

Bước tiếp theo là xác định thị phần tương đối cho từng sản phẩm hoặc đơn vị kinh doanh. Điều này có thể được thực hiện bằng cách phân tích thị phần của từng sản phẩm hoặc đơn vị kinh doanh so với các đối thủ cạnh tranh.

Bước 4: Vẽ các sản phẩm hoặc đơn vị kinh doanh trên ma trận

Khi tốc độ tăng trưởng thị trường và thị phần tương đối đã được xác định, mỗi sản phẩm hoặc đơn vị kinh doanh có thể được vẽ trên ma trận BCG. Các sản phẩm hoặc đơn vị kinh doanh có thị phần cao và tốc độ tăng trưởng thị trường cao được xếp vào góc phần tư ‘ngôi sao’, những sản phẩm hoặc đơn vị kinh doanh có thị phần thấp và tốc độ tăng trưởng thị trường cao được xếp vào góc phần tư ‘dấu hỏi’, những sản phẩm hoặc đơn vị có thị phần cao và tốc độ tăng trưởng thị trường cao được xếp vào ô ‘dấu hỏi’. tốc độ tăng trưởng được xếp vào góc phần tư ‘con bò sữa’ và những công ty có thị phần thấp và tốc độ tăng trưởng thị trường thấp được xếp vào góc phần tư ‘chó’.

Bước 5: Phân tích kết quả

Khi các sản phẩm hoặc đơn vị kinh doanh đã được vẽ trên ma trận, kết quả có thể được phân tích để xác định chiến lược phù hợp cho từng góc phần tư. Ví dụ: các sản phẩm hoặc đơn vị kinh doanh trong góc phần tư ‘ngôi sao’ có thể yêu cầu đầu tư để duy trì tăng trưởng, trong khi những sản phẩm hoặc đơn vị kinh doanh trong góc phần tư ‘con bò sữa’ có thể yêu cầu đầu tư tối thiểu nhưng có thể tạo ra dòng tiền ổn định.

Bước 6: Xây dựng kế hoạch hành động

Dựa trên kết quả phân tích, một kế hoạch hành động có thể được phát triển cho từng sản phẩm hoặc đơn vị kinh doanh. Điều này có thể liên quan đến việc đầu tư vào ‘các ngôi sao’ để duy trì tăng trưởng, loại bỏ các ‘con chó’ hoặc phát triển sản phẩm hoặc thị trường mới cho ‘dấu hỏi’.

Bước 7: Rà soát và cập nhật thường xuyên

Cuối cùng, điều quan trọng là phải xem xét và cập nhật ma trận BCG thường xuyên để đảm bảo rằng nó luôn chính xác và phù hợp. Điều này có thể liên quan đến việc đánh giá lại tốc độ tăng trưởng thị trường và thị phần tương đối của từng sản phẩm hoặc đơn vị kinh doanh và điều chỉnh kế hoạch hành động cho phù hợp.

VI. Các case study điển hình về ma trận BCG

1. Ma trận BCG của Apple

Apple là một công ty công nghệ cung cấp nhiều loại sản phẩm, bao gồm iPhone, iPad và Mac. Trong ma trận BCG của Apple, iPhone là sản phẩm nổi bật vì nó có thị phần cao và tốc độ tăng trưởng thị trường cao. iPad và máy Mac được coi là những con bò sữa vì chúng có thị phần cao nhưng tốc độ tăng trưởng thị trường thấp. Apple Watch và Apple TV là dấu hỏi vì chúng có thị phần thấp nhưng tốc độ tăng trưởng thị trường cao. Cuối cùng, phân khúc dịch vụ của Apple, bao gồm Apple Music và App Store, cũng là một sản phẩm nổi bật vì nó có thị phần cao và tốc độ tăng trưởng thị trường cao.

2. Ma trận BCG của Vinamilk

Dựa trên ma trận BCG của Vinamilk, công ty có một danh mục sản phẩm cân bằng tốt với các sản phẩm thuộc bốn loại sản phẩm.

• Ngôi sao: Ngôi sao của Vinamilk bao gồm các sản phẩm sữa cao cấp và sữa chua uống. Những sản phẩm này có thị phần cao và đang phát triển nhanh chóng.
• Con bò sữa: Con bò sữa của Vinamilk là các sản phẩm sữa thường và sữa đặc. Các sản phẩm này có thị phần cao nhưng tốc độ tăng trưởng khá thấp.
• Dấu hỏi: Dấu hỏi của Vinamilk bao gồm sữa chức năng và sản phẩm men vi sinh. Những sản phẩm này có thị phần thấp nhưng đang tăng trưởng nhanh chóng.
• Chó: Sản phẩm sữa đậu nành và nước ép trái cây của Vinamilk là sản phẩm dành cho chó của Vinamilk. Những sản phẩm này có thị phần thấp và tốc độ tăng trưởng thấp.

Nhìn chung, ma trận BCG của Vinamilk cho thấy công ty có danh mục sản phẩm cân bằng, với sự kết hợp giữa các sản phẩm có tiềm năng tăng trưởng cao và các sản phẩm ổn định, lâu đời hơn. Điều này cho phép Vinamilk tiếp tục đầu tư vào các sản phẩm mới đồng thời tạo ra doanh thu từ các sản phẩm lâu đời hơn.

3. Ma trận BCG của Honda

Dựa trên ma trận BCG của Honda, công ty có các sản phẩm thuộc bốn loại sau:

• Ngôi sao: Ngôi sao của Honda là bộ phận ô tô và xe máy. Những sản phẩm này có thị phần cao và đang phát triển nhanh chóng do danh tiếng thương hiệu mạnh và công nghệ tiên tiến của Honda.
• Con bò sữa: Con bò sữa của Honda bao gồm thiết bị điện và các sản phẩm hàng hải. Những sản phẩm này có thị phần cao nhưng tốc độ tăng trưởng tương đối thấp do tính chất trưởng thành của các ngành này.
• Dấu hỏi: Dấu hỏi của Honda bao gồm các bộ phận hàng không và người máy. Những sản phẩm này có thị phần thấp nhưng đang phát triển nhanh chóng do tính chất mới nổi của các ngành này.
• Chó: Honda không có bất kỳ sản phẩm nào thuộc danh mục này vì hãng liên tục đầu tư vào nghiên cứu và phát triển để đổi mới và duy trì tính cạnh tranh.

Nhìn chung, ma trận BCG của Honda cho thấy rằng công ty có một danh mục sản phẩm cân bằng, với sự kết hợp giữa các sản phẩm có tiềm năng tăng trưởng cao và các sản phẩm ổn định, lâu đời hơn. Điều này cho phép Honda tiếp tục đầu tư vào các sản phẩm mới đồng thời tạo ra doanh thu từ các sản phẩm lâu đời hơn của mình.

Theo dõi website WISE Business, group GIÀU LÊN NHỜ MARKETING và group Zalo CHIA SẺ BÍ QUYẾT KHỞI NGHIỆP để cập nhật thêm nhiều tin tức mới nhé!

---------- Đọc full toàn bộ bài viết: https://wisebusiness.edu.vn/ma-tran-bcg-la-gi