Tổng giám đốc điều hành là gì? Hành trình chinh phục vị trí CEO

Tổng giám đốc điều hành – hay CEO – là cụm từ quen thuộc trong kinh doanh, nhưng bạn có thực sự hiểu tổng giám đốc điều hành là gì? Đây không chỉ là chức danh danh giá mà còn là vị trí đòi hỏi tầm nhìn, kỹ năng lãnh đạo, và khả năng quyết định chiến lược. Đối với sinh viên trẻ, nhân viên văn phòng, chuyên gia trẻ, doanh nhân, hay người khởi nghiệp, tìm hiểu về CEO qua các chương trình như WISE Business giúp định hướng sự nghiệp và truyền cảm hứng chinh phục đỉnh cao. Bài viết này khám phá hành trình trở thành tổng giám đốc điều hành tại Việt Nam, từ định nghĩa, trách nhiệm, đến con đường đạt được vị trí này. Hãy cùng bắt đầu!

I. Tổng giám đốc điều hành là gì? Vai trò và trách nhiệm

Định nghĩa tổng giám đốc điều hành (CEO)

Tổng giám đốc điều hành (CEO) là người đứng đầu tổ chức, chịu trách nhiệm điều hành hoạt động kinh doanh và đưa ra quyết định chiến lược. Là “thuyền trưởng” của doanh nghiệp, CEO dẫn dắt đội ngũ vượt qua thách thức để đạt mục tiêu dài hạn. Ở Việt Nam, tổng giám đốc điều hành báo cáo cho hội đồng quản trị (HĐQT), chịu trách nhiệm về lợi nhuận, tăng trưởng, văn hóa doanh nghiệp, và uy tín thương hiệu.

Ví dụ, ông Nguyễn Đức Tài – cựu CEO Thế Giới Di Động – đã biến một cửa hàng nhỏ thành tập đoàn bán lẻ hàng đầu, minh chứng vai trò của CEO trong định hình tương lai doanh nghiệp. CEO không chỉ quản lý mà còn truyền cảm hứng, xây dựng tầm nhìn, và dẫn dắt đội ngũ hướng tới mục tiêu chung. Họ phải dự đoán xu hướng thị trường, như sự bùng nổ thương mại điện tử, để đưa ra chiến lược phù hợp.

Trách nhiệm chính của CEO

CEO đảm nhận nhiều trách nhiệm phức tạp:

• Hoạch định chiến lược: Xây dựng tầm nhìn, như mở rộng thị trường Đông Nam Á hoặc đầu tư vào AI.

• Điều hành hoạt động: Giám sát các phòng ban (marketing, tài chính, nhân sự) để đảm bảo vận hành hiệu quả.

• Kiểm soát và đánh giá: Theo dõi chỉ số hiệu quả (KPIs), điều chỉnh chiến lược khi thị trường biến động.

• Đại diện công ty: Gặp gỡ đối tác, cổ đông, và truyền thông, là “bộ mặt” của doanh nghiệp.

Trong bối cảnh Việt Nam, CEO phải hiểu văn hóa kinh doanh địa phương và thích ứng nhanh. Bà Lê Thị Thu Thủy – CEO VinFast – đã định hướng công ty thành thương hiệu xe điện toàn cầu, thể hiện tầm nhìn và trách nhiệm của một tổng giám đốc điều hành tại Việt Nam. Họ thường đối mặt với áp lực từ cạnh tranh quốc tế và sự thay đổi hành vi người tiêu dùng, như xu hướng mua sắm trực tuyến.

Vì sao cần hiểu về CEO?

Đối với sinh viên kinh doanh, hiểu tổng giám đốc điều hành là gì giúp định hình mục tiêu, xác định kỹ năng cần rèn, như quản lý dự án hay giao tiếp. Với nhân viên văn phòng và doanh nhân khởi nghiệp, đây là cơ hội học tư duy lãnh đạo, áp dụng vào công việc hoặc phát triển startup. Ví dụ, một sinh viên tại Đại học Kinh tế Quốc dân có thể tham gia câu lạc bộ khởi nghiệp để hiểu cách CEO ra quyết định, trong khi một nhân viên marketing 30 tuổi tại TP. HCM có thể áp dụng tư duy chiến lược để thăng tiến.

Hiểu vai trò CEO là bước đầu để chinh phục vị trí này hoặc nâng cao hiệu quả công việc. Nó giúp bạn nhìn thấy “bức tranh lớn” của doanh nghiệp, từ đó đóng góp ý nghĩa hơn vào tổ chức.

II. Ai phù hợp để trở thành Tổng giám đốc điều hành?

1. Tố chất cần có của một CEO

Trở thành CEO đòi hỏi tố chất đặc biệt:

• Tầm nhìn chiến lược: Dự đoán xu hướng, như chuyển đổi số, để định hướng dài hạn.

• Kỹ năng giao tiếp: Truyền đạt ý tưởng rõ ràng, thuyết phục đối tác và đội ngũ.

• Quản lý cảm xúc: Giữ bình tĩnh, quyết đoán trong khủng hoảng.

• Khả năng lãnh đạo: Truyền cảm hứng, xây dựng văn hóa sáng tạo.

Ví dụ, CEO FPT – ông Nguyễn Văn Khoa – nổi tiếng với việc xây dựng văn hóa đổi mới, khuyến khích nhân viên sáng tạo sản phẩm công nghệ. Một CEO giỏi còn cần lòng kiên trì và khả năng học hỏi không ngừng, như cách bà Mai Kiều Liên (Vinamilk) đã học từ các thị trường quốc tế để đưa thương hiệu Việt vươn xa.

2. Sự khác biệt giữa CEO và Giám đốc

CEO điều hành toàn bộ doanh nghiệp, chịu trách nhiệm chiến lược tổng thể, báo cáo cho HĐQT. Giám đốc (như Giám đốc Marketing, Tài chính) quản lý một bộ phận, báo cáo cho CEO. Ví dụ, tại Tiki, CEO quyết định mở rộng logistics, còn Giám đốc Marketing tập trung vào chiến dịch quảng cáo. CEO là “nhạc trưởng” phối hợp mọi phòng ban, trong khi giám đốc là “nhạc công” đảm nhiệm một phần cụ thể.

3. Đối tượng phù hợp

CEO phù hợp với:

• Sinh viên kinh doanh/quản trị: Tham gia câu lạc bộ, thực tập tại công ty lớn để rèn kỹ năng quản lý.

• Nhân viên/chuyên gia trẻ: Có 3-7 năm kinh nghiệm, đang ở vị trí quản lý cấp trung, muốn thăng tiến.

• Doanh nhân/khởi nghiệp: Điều hành startup, cần tư duy CEO để gọi vốn và mở rộng.

Ví dụ, một sinh viên 20 tuổi ở Bình Dương có thể tham gia cuộc thi khởi nghiệp để học tư duy lãnh đạo, trong khi một nhân viên 30 tuổi tại TP. HCM có thể đảm nhận dự án lớn để chứng minh năng lực. Câu chuyện của anh Nguyễn Hà Đông (Flappy Bird) cho thấy ngay cả một lập trình viên trẻ cũng có thể trở thành CEO với ý tưởng đột phá và quyết tâm.

Xem thêm: Khóa học CEO

III. Tại sao vai trò CEO quan trọng trong doanh nghiệp?

Chức năng của CEO

CEO là “bộ não” của doanh nghiệp, với các chức năng:

• Tổ chức: Phân bổ nguồn lực, xây dựng đội ngũ hiệu quả. Ví dụ, CEO có thể tái cấu trúc để tăng năng suất.

• Lãnh đạo: Định hình văn hóa, truyền cảm hứng. CEO Vietjet Air – bà Nguyễn Thị Phương Thảo – đã xây dựng văn hóa năng động, thúc đẩy nhân viên sáng tạo.

• Ra quyết định: Đưa ra lựa chọn then chốt, như sáp nhập công ty hoặc đầu tư công nghệ.

Họ không chỉ quản lý mà còn tạo động lực, như cách CEO Vingroup – ông Phạm Nhật Vượng – truyền cảm hứng để đội ngũ xây dựng các dự án tỷ USD.

Quyền hạn của CEO

CEO có quyền:

• Đại diện công ty: Ký hợp đồng, đàm phán với đối tác quốc tế.

• Định hướng chiến lược: Quyết định mở rộng thị trường hoặc ra mắt sản phẩm.

• Quản lý nhân sự cấp cao: Tuyển dụng hoặc sa thải giám đốc phòng ban.

Quyền hạn lớn đi kèm trách nhiệm. Một quyết định sai, như đầu tư không đúng thời điểm, có thể gây khủng hoảng. Ví dụ, một số startup Việt Nam thất bại do CEO thiếu kế hoạch tài chính bền vững.

Giá trị của CEO

CEO dẫn dắt doanh nghiệp vượt thách thức, tạo giá trị bền vững. Họ thúc đẩy đổi mới, xây dựng thương hiệu, và tạo việc làm. Tại Việt Nam, tổng giám đốc điều hành như ông Vượng đã đưa Vingroup từ bất động sản sang công nghệ, đóng góp vào kinh tế quốc gia. Họ cũng tham gia trách nhiệm xã hội (CSR), như Vinamilk hỗ trợ giáo dục trẻ em, tạo tác động tích cực cho cộng đồng.

IV. Khi nào bạn nên nhắm đến vị trí Tổng giám đốc điều hành?

Thời điểm lý tưởng

Trở thành CEO cần thời gian:

• 5-10 năm kinh nghiệm quản lý: Hầu hết CEO đạt vị trí ở tuổi 35-45, sau khi làm quản lý cấp trung.

• Thị trường thuận lợi: Khi công nghệ, bán lẻ, hoặc sản xuất bùng nổ, nhu cầu CEO tăng.

Ví dụ, ngành công nghệ Việt Nam đang phát triển mạnh, với các công ty như Axie Infinity cần CEO có tầm nhìn toàn cầu.

Dấu hiệu sẵn sàng

Bạn sẵn sàng khi:

• Có tầm nhìn chiến lược: Đưa ra ý tưởng đổi mới, như phát triển sản phẩm mới.

• Sở hữu kỹ năng lãnh đạo: Dẫn dắt dự án hoặc đội nhóm thành công.

• Được công nhận: Thường được giao nhiệm vụ quan trọng trong công ty.

Lời khuyên cho bạn trẻ

• Sinh viên: Tham gia cuộc thi khởi nghiệp, thực tập tại Thế Giới Di Động hoặc Vinamilk để học quản lý.

• Nhân viên trẻ: Đảm nhận vai trò lãnh đạo dự án, tham gia khóa học tại PACE để rèn kỹ năng.

• Doanh nhân khởi nghiệp: Xây dựng startup nhỏ, học cách gọi vốn và quản lý đội ngũ.

Ví dụ, một sinh viên 22 tuổi tại Bình Dương có thể thực tập ở công ty sản xuất địa phương, học cách quản lý dây chuyền, và từng bước thăng tiến. Câu chuyện của ông Trần Trọng Kiên (Thiên Minh Group) – từ trợ lý đến CEO công ty du lịch lớn – là minh chứng cho sự kiên trì.

V. Tổng giám đốc điều hành làm việc trong môi trường nào?

Bối cảnh làm việc

CEO làm việc trong:

• Startup: Đa nhiệm, từ gọi vốn đến phát triển sản phẩm, như CEO Haravan.

• Công ty lớn: Tập trung chiến lược toàn cầu, như Vingroup hoặc FPT.

• Doanh nghiệp gia đình: Cân bằng truyền thống và đổi mới, phổ biến ở Bình Dương với các công ty sản xuất.

Mỗi môi trường có thách thức riêng. Trong startup, CEO phải làm việc với nguồn lực hạn chế, trong khi ở công ty lớn, họ đối mặt với áp lực từ cổ đông.

Cơ hội và thách thức tại Việt Nam

• Cơ hội: Kinh tế tăng trưởng nhanh ở TP. HCM, Hà Nội, Bình Dương, mở ra cơ hội cho CEO trong công nghệ, bán lẻ, sản xuất. Ví dụ, Bình Dương là trung tâm sản xuất, với các công ty như bạt nhựa Hàn Việt cần CEO có tư duy đổi mới.

• Thách thức: Cạnh tranh khốc liệt, áp lực từ cổ đông, và thị trường biến động. CEO Axie Infinity đã đưa công ty đạt giá trị tỷ USD nhưng phải đối mặt với khủng hoảng tiền điện tử.

Ví dụ thực tế

Hãy tưởng tượng bạn là CEO của một công ty sản xuất bạt nhựa Hàn Việt tại Bình Dương. Bạn phải quyết định mở rộng nhà máy, tìm đối tác Hàn Quốc, và quản lý 100 nhân viên. Bạn đối mặt với thách thức về chi phí nguyên liệu tăng và cạnh tranh từ Trung Quốc, nhưng cũng có cơ hội xuất khẩu sang ASEAN. Đây là môi trường thực tế mà nhiều CEO trẻ tại Việt Nam đang trải qua, đòi hỏi sự linh hoạt và sáng tạo.

VI. Làm thế nào để trở thành Tổng giám đốc điều hành xuất sắc?

Lộ trình trở thành CEO

Hành trình đến vị trí CEO bao gồm:

1. Học vấn: Lấy bằng kinh doanh, quản trị, hoặc MBA tại Đại học Kinh tế Quốc dân, RMIT, hoặc khóa quốc tế (Harvard). MBA giúp bạn xây dựng tư duy chiến lược và mạng lưới quan hệ.

2. Kinh nghiệm: Bắt đầu từ nhân viên, lên quản lý cấp trung (3-7 năm), rồi giám đốc phòng ban. Ví dụ, làm trưởng phòng marketing trước khi trở thành giám đốc kinh doanh.

3. Thành tựu: Tạo dấu ấn qua dự án lớn, như tăng 20% doanh thu hoặc ra mắt sản phẩm mới.

Câu chuyện của bà Nguyễn Thị Phương Thảo (Vietjet Air) là minh chứng. Từ kinh doanh nhỏ, bà học quản trị tại Nga, xây dựng Vietjet thành hãng hàng không hàng đầu, với chiến lược giá rẻ đột phá.

Kỹ năng cần rèn

Để trở thành CEO xuất sắc, bạn cần:

• Ra quyết định: Phân tích dữ liệu, đưa ra lựa chọn đúng, như đầu tư vào công nghệ hay cắt giảm chi phí.

• Giao tiếp: Thuyết phục đội ngũ, đàm phán với nhà đầu tư. Ví dụ, CEO cần trình bày ý tưởng gọi vốn trước quỹ đầu tư quốc tế.

• Quản lý đội nhóm: Tạo môi trường khuyến khích sáng tạo, như Google cho phép nhân viên thử nghiệm ý tưởng mới.

Sinh viên có thể rèn kỹ năng qua dẫn dắt câu lạc bộ, như tổ chức sự kiện 1000 người. Nhân viên trẻ nên tham gia khóa kỹ năng CEO tại PACE hoặc IABM, học cách quản lý xung đột và xây dựng đội ngũ.

Kinh nghiệm thực tế

Lộ trình phổ biến:

• Năm 1-3: Làm nhân viên marketing, học quản lý dự án nhỏ.

• Năm 4-7: Trưởng phòng, dẫn dắt đội 10-20 người, quản lý ngân sách.

• Năm 8-10: Giám đốc kinh doanh, xây dựng chiến lược cho công ty.

Thách thức và cách vượt qua

Trở thành CEO không dễ. Bạn sẽ đối mặt với:

• Áp lực thời gian: Quản lý nhiều nhiệm vụ cùng lúc. Giải pháp: Rèn kỹ năng quản lý thời gian, sử dụng công cụ như Trello.

• Thiếu kinh nghiệm: Sinh viên hoặc nhân viên trẻ có thể chưa đủ trải nghiệm. Giải pháp: Tham gia dự án thực tế, tìm mentor là CEO hoặc quản lý cấp cao.

• Cạnh tranh: Nhiều người nhắm đến vị trí CEO. Giải pháp: Tạo dấu ấn cá nhân, như dẫn dắt dự án thành công hoặc xây dựng thương hiệu cá nhân trên LinkedIn.

Ví dụ, một sinh viên tại Đại học Ngoại Thương đã thắng cuộc thi khởi nghiệp toàn quốc, thu hút sự chú ý của các công ty lớn, mở ra cơ hội làm việc với CEO và học hỏi trực tiếp.

VII. Kết luận

Hiểu tổng giám đốc điều hành là gì là bước đầu để định hướng sự nghiệp và phát triển bản thân. Từ vai trò dẫn dắt, tố chất cần có, đến con đường trở thành CEO, hành trình này đòi hỏi kiên trì, học hỏi, và sáng tạo. Dù bạn là sinh viên ở Bình Dương, nhân viên ở TP. HCM, hay doanh nhân khởi nghiệp, vị trí CEO đều trong tầm tay nếu bạn chuẩn bị đúng cách. Hãy bắt đầu ngay: học kỹ năng mới với các chương trình của WISE Business tham gia dự án, hoặc tìm hiểu về tổng giám đốc điều hành tại Việt Nam. Bạn đã sẵn sàng chinh phục đỉnh cao chưa? Chia sẻ suy nghĩ ở phần bình luận và theo dõi chúng tôi để khám phá thêm về quản trị và lãnh đạo!

---------- Đọc full toàn bộ bài viết: https://wisebusiness.vn/tong-giam-doc-dieu-hanh-la-gi/